جاوید باشی وطنم
کاخ ها وعمارات تخت جمشید منحصر به آنچه ذکرش گذشت نیست،بلکه خارج از صفه وتا شعاع پانصد تا هزار متری بقایای معماری وجود دارد.در این قسمت برخی از فضاها با سنگهای حجاری شده وبرخی با آجر یا خشت ایجاد گردیده بودند که به مرور زمان درهم کوبیده شده اند.تاکنون چهار مجموعه از ساختمانهای ضلع جنوبی وجنوب غربی ومغرب وشمال غربی در فاصله دویست تا پانصد متری از صفه تخت جمشید کشف شده است.در این ساختمانه پایه ستونهای سنگی منقوش، پلکانها ودرگاههای سنگی که با ظرافت تراشیده شده مشاهده گردیده است.براساس کتیبه هایی که بر پایه ستونها نوشته شده ودر این قسمت کشف گردیده بناهای خارج از صفه نیز در زمان داریوش خشایارشا ساخته شده واحتمالا" پیش از احداث آنها مورد استفاده بوده است.در این قسمت قطعاتی از رنگ آمیزی سقف و دیواره اتاق ها به رنگ قرمز و آبی وسفید دیده شده است بر دامنه کوه رحمت ومشرف بر تخت جمشید دو آرامگاه دخمه مانند منسوب به اردشیر دوم واردشیر سوم وجود دارد.این آرامگاههاکه در سنگ کنده شده اند با مختصر تفاوتی مشابه یکدیگر هستند.نمای آنها صلیبی شکل وبر میان دیوار شرقی هر یک دری رو به اتاق آرامگاه قرار دارد. در اتاق آرامگاه اردشیر دوم دو قبر سنگی فرار داده شده ودر اتاق آرامگاه اردشیر سوم سه قبر سنگی یک تخته وجود دارد.بر بالای دیوار شرقی هر آرامگاه که در مقابل دید بیننده قرار میگیرد پادشاه بر روی تختی بزرگ ایستاده نشان داده شده ،در حالی که اهورامزدا را ستایش میکند ودر مقابل او آتشدانی قرار داده شده است.تخت چادشاه را نمایندگان ملت های تابع بر بالای سر خود حمل میکنند.در زیر نقش ها فضای ایوان مانندی ایجاد گردیده وبا تراش دقیق سنگها ستونهای عمودی وسقفی همانند پوشش چوبی ایوان برای آن مجسم شده است.ورودی اتاق آرامگاه از میان دیوار انتهایی ایوان به درون باز میشود.حفاری جلو آرامگاه اردشیر سوم،این نکته را روشن ساخته که در جوار قبر شاهان هخامنشی ساختمانهایی برای سکونت مستحفظان و روحانیان وجود داشته است.در دامنه جنوبی کوه رحمت و در سمت جنوب شرقی تخت جمشید آرامگاه دیگری در کوه کنده شده و نیمه تمام رها شده است.این آرامگاه را به داریوش سوم هخامنشی منسوب میدانند واز این جهت نما وتزئینات همانند آرامگاههای اردشیر دوم وسوم هخامنشی است. در سمت جنوب شرقی وبه فاصله کمی از مجموعه معماری تخت جمشید بر سینه کوه رحمت یک چاه عمیق با دهانه 4/20 در 4/20 متر وعمق بیش از 24 متر در سنگ حفر گردیده که در واقع یکی از منابع تامین کننده آب مصرفی تخت جمشید بوده ودر زمستان وبهار از سیلابها پر می شده ودر فصلهای دیگر آب آن مورد استفاده قرار میگرفته است. در لبه شمالی وجنوبی چاه حوضچه هایی ایجاد شده است.صاحبنظران بر این آب را از چاه میکشیدند ودر آن حوضچه ها میریختند.سپس آب از طریق مجرای سنگی که در کوه کنده شده به محوطه تخت جمشید میرسیده ومصرف میشده است.زهکشی آب در امتداد ضلع شمالی خزانه به سمت آپادانا ادامه یافته ودر مجاورت کاخ داریوش وکاخ خشایارشا به شعب و رشته های فرعی تقسیم شده است.چاه سنگی تخت جمشید تا عمق 24 متر از خاک تخلیه شده اما سقوط سنگهای بسیار بزرگ در چاه وعدم امکان تخلیه آنها برآورد عمق واقعی چاه را غیرممکن ساخته است.منبع تامین کننده آب تخت جمشید منحصر به این چاه نبوده بلکه سه چاه عظیم با دهانه هایی وسیع تر در سمت شمال تخت جمشید ودامنه کوه رحمت کشف گردیده است که به مرور زمان از سنگ وخاک پر شده است. آنچه به دبیرخانه شاهی معروف گردیده ساختمانهای خشتی وگلی انتهای جبهه شمالی تخت جمشید ومشرف به دره مجاور است.به دنبال حفاریهای سال 1329 تا 1331 ه.ش در آن نقطه دو حیاط وچند اتاق پیدا شد که ارتفاع کف آن از صدستون حدود سه متر بود.اتاق ها در مجاورت یکدیگر قرار داشت وبین هر دو اتاق شکافی به عرض 10 سانتیمتر تعبیه شده بود تا از طریق آن امکان ارتباط بین ساکنان وجود داشته باشد.قبل از آن در اواخر سال 1312ه.ش هنگام خاکبرداری در آن منطقه به آستانه دری برخورده بودند که از همان دوره هخامنشی تیغه ومسدود شده بود.در آن نقطه 35 هزار قطعه گل کشف شد،این گلها لوحه هایی بودند که بر رویشان کتیبه هایی به خط میخی ایلامی نوشته شده بود.باستان شناسان آن لوحه ها را بسیار با اهمیت تلقی کردند و وزارت فرهنگ وقت با موافقت رضاخان پهلوی واجازه هیئت دولت آنها را به بهانه تحقیق علمی موقتا" در اختیار بنگاه شرقی دانشگاه شیکاگو گذاشت. این لوحه ها مربوط به دستمزد کارگران بود واتاق های کشف شده نیز مخصوص حسابداران تشخیص داده شدند.با توجه به این امر باستان شناسان این مجموعه معماری را دبیرخانه شاهی یا مکانی برای ثبت وضبط اسناد وصورت دستمزد کارکنان وکارگران تخت جمشید دانستند نیزه دار،کماندار وپرچم دار ارتش اشکانی
| Design By : ParsSkin.Com |
