در سمت جنوب شرقی مجموعه تخت جمشید ومجاور کوه رحمت،مجموعه ای از بناهای خشتی در ابعاد واندازه های گوناگون وجود داشته که در زمان داریوش ساختن آن شروع ودر سه مرحله به اتمام رسیده است.دلیل اینکه این مجموعه به خزانه شهرت یافته این است که در سال( 1314 تا 1318 ش) دکتر "اریک اشمیت" ضمن حفاری در آن تعدادی ظرف ارزشمند ساخته شده از سنگ مرمر واشیا تزئینی کشف کرد واظهار نظر نمود که این مجموعه محل نگهداری ظروف واشیا گرانبها وبه منزله خزانه بوده است.مجموعه بناهایی که به خزانه شهرت یافته وفضای مستطیل شکلی را پر کرده است،جمعا 10050متر مربع وسعت داشته داشته ومشتمل بر دو تالار بزرگ وتعدادی اتاق وراهرو وحیاط وایوان بوده است.یکی از دو تالار بزرگ که تمامی جبهه شمالی مجموعه راشامل گردیده فضایی مستطیل شکل است که یکصد ستون چوبی در پنج ردیف بیست تایی بر میان ته ستونهای سنگی در آن برافراشته شده ونگهدارنده سقف بوده اند،این ستونها در آتش سوزی تخت جمشید سوخته ودر نتیجه سقف تالار به زیر افتاده است.در سمت جنوبی تالار صدستون تالار بزرگ دیگری برزمینه مربع ساخته شده ودارای 99ستون بوده است.ستونهای این تالار نیز چوبی وته ستونها سنگی وصیقلی بوده اند.این تالار جهت بارعام نمایندگان ایالات در زمان داریوش ساخته شده وبه عنوان تالار تخت مورد استفاده بوداما پس از آنکه تالار صدستون در سمت شمال آماده شد،تالار 99 ستون به خزانه ضمیمه گردید.فضاهای دیگر خزانه نیز به تناسب وسعتشان از یک ردیف تا شش ردیف ستون چوبی داشته که در اشکال واندازه های متفاوت بوده اند.فضاها معمولا" از طریق درگاههایی به یکدیگر مربوط بوده ودیوار خشت وگلی نسبتا" ضخیمی حد فاصل آنها بوده است.علاوه بر دو سنگ نگاره بزرگ ویکسان که بر دیوار ایوانهای شرقی وجنوبی تالار99 ستون نصب بوده ودر سال 1317 یکی از آنها به موزه ایران باستان منتقل ودر آن موزه نصب شده است.اشیا ارزشمند دیگری در ضمن کاوش در خزانه کشف شد که از جمله آنها میتوان موارد زیر را برشمرد:

1-هفت لوح سنگی که دو لوحه به خط میخی بابلی وپنج لوحه به خط میخی پارسی است

2-دو وزنه سنگی از سنگ مرمر سیاه؛بر روی وزنه ها نوشته ای به خطهای میخی وپارسی وایلامی وبابلی نوشته شده است.

3-مجسمه سر شیر مفرغی ایستاده که در وسط آنها ظرفی شبیه شمعدان قرار دارد.

4-ظروف مختلف سنگی که آنها را به صنایع مصری نسبت داده اند.

5-یک لوحه گلی به خط آکادی.

6- 750 لوحه گلی در ابعاد 8 در 2/4 سانتیمتر

نتیجه ای که از خوانن خطوط این لوحه ها به دست آمد این است که به کارگران وصنعتگران اعم از مرد یا زن یا دختر یا پسر دستمزدی متناسب با مهارت وهنرمندی وتوان کار وسن آنها داده می شده ونظریه برخی از خاورشناسان را که اعتقاد داشتند ساختمان های تخت جمشید توسط اسرا وبردگان به طریق بیگاری ساخته شده ،رد میکند.